Öncelikle spandeks ipliklerin çıkış tarihini ve günümüze kadar ne şekillerde geldiğini bildiklerim doğrultusunda anlatmaya çalışmak istiyorum.
Spandeks dediğimiz iplikleri kimyasal şekliyle adlandırmak istersek, poliüretan elastomer lifler şeklinde geçmektedir. 1937 yılında Bayer tarafından bulunmuş ve sert haliyle birçok alanda deneyerek aşamalar kaydetmiştir. 1941’de lastiksi özellik kazandırılabilecek bir lif olduğu görülmüş ve 1967’lerde ise son haliyle Mobilon ismiyle ilk defa Japonya’da satışı yapılmıştır. 1977’de ise Kanebo tarafından Lubell markası adı altında devam etmiş ve isim değişikliği yapılarak Spantel olmuştur. Kimyasal olarak poliüretan esaslı lifler olduğundan dolayı USA tarafından spandex olarak isimlendirilmiştir. Spandeks lifler, ağırlığının % 85’i uzun zincirli sentetik polimerden meydan gelmiş, segmente poliüretandan elyaf şeklinde üretilmiş maddelerdir. Üretim esnasında kullanılan birkaç çekim yöntemi uygulanmaktadır. Dünya’daki bazı üreticilerin, üretim şekillerini şöyle sıralayabiliriz; kuru çekim, ıslak çekim, reaktif-kuru çekim, yaş-kuru çekim, eriyikten lif çekim. Spandeks ipliklerin tarihini ve üretimi hakkında bilgiyi kısa tutmak istiyorum. Özelliklerine değinmek gerektiğini düşünüyorum. Sonuç itibariyle ister Türkiye’e isterse Avrupa, Asya veya Amerika’da kumaş üretimi yapan birçok firmanın spandeks kullandığını biliyoruz. Fakat günümüzde nano teknoloji ile üretimi gerçekleşen bu ürünleri tanıyarak, üretimlerimizde ne kullandığımızı bilmemiz gerektiğini düşünüyorum.
Teknik Özellikler
A) Fiziksel Özellikler; 1- İncelik, 2- Uzunluk, 3- Parlaklık, 4- Spesifik yoğunluk, 5- Mukavemet, 6- Uzama ve esneklik, 7- Güneş ışığı ve havanın etkisi, 8- Statik elektriklenme, 9- Nem alma.
B) Kimyasal Özellikler; 1- Asitlerin etkisi, 2- Alkalinlerin etkisi, 3- Ağartma maddelerinin etkisi, 4- Boyama maddelerinin etkisi.
C) Isıl Özellikler, şeklinde sıralayabiliriz.
Merak eden okurlarımıza yukarıda saymış olduğum özelliklerin detaylarını açıklayabileceğimizi de belirtmek isterim. Fakat burada çok detaya girmek istemiyorum.
Comments